مختصری از سؤالات دوستان از محضر حضرت استاد کریم محمود حقیقی
گناه و برخی صفات رذیله
( سؤال از محضر استاد )
# . لطف بفرمایید مرا راهنمایی کنید که باصفات بد درونی مثل ریاچه کنم؟ قبلاً از اینکه کسی نماز شب مارا نگاه کندخوشحال می شدم این چیزی است که درذات ما است و نه می شود پنهانش کرد و نه می شود جلویش را گرفت شما می فرمائید چکارکنیم؟
جواب
انسانی که دارای روح سالم است جانش متمایل به خوبی است واز
بدی ها بیزار است. هیچ انسانی متمایل نیست شهره به بدی ها باشد تمایل اینکه آدمی به خوبی مشهورباشدطبیعی است این ریانیست ریاآن است که عمل خوب را منحصراًبرای دیدارخلق انجام دهیدکه آن ریا وشرک است. حال اگرشما دراجتماعی مثلاً عازم خواندن نمازشب هستید به دل خودبنگرید اگر حس می کنید متمایل براین هستید که هیچ کس شمارانبیندنیّت شماالهی است ولو ده ها نفربیدارباشند وشماراببینند، ریااینست که شمارامیل براین است که خداکنددیگران بیدارباشند وشماراببینند.
سؤال
# . به حقیر بفرمایید که شرک خفی چیست؟
جواب
ای عزیز:شرک خفی واسطه هارادیدن بااعتقادبه خداوند تعالی است. اگر مادرنبودمن بزرگ نمی شدم اگرپدرمخارج مارااداره نمی کردمااز گرسنگی مرده بودیم، اگراین دکان نبود ما چگونه زندگی می کردیم. اگر دکترفلان مراجراحی نمی کرد من مسلم مرده بودم. اینها همه شرک خفی است. باآنکه باید همه این واسطه هارامحترم داشت ولی بدانم:
1- قدرت ونیرویی درعالم نیست جزقدرت خداوند متعال: «توحید افعال» لاحَول وَلاَ قُوة اِلاّ بالله
2- هیچ چیز جمال ودلبری نداردجزاینکه دلبری ازذات حضرت باری تعالی است: «توحید صفات » لا اله الاّ الله
2- هیچ ذات اصیل وبخود ایستایی درعالم نیست جزذات خداوند یکتا: «توحیدذات» یاهُویامَنْ لَیْسَ اِلاّ هُو.
سؤال
# . به یک مشکل برخوردم آن هم این است که زمانی که یک کارخوب را انجام میدهم حال انفاق باشد، محبت باشد، کمک به کسی باشد هر بار بعد از انجام کار نفس میگوید تو بودی که این کار را کردی اگر تو نبودی این کار انجام نمیشد این حدیث نفس باعث منیّت و غرور می شود برای حل این مشکل چه کارکنم ؟
جواب
دقت فرمائیدکه قلب شما که کارمی کند ودرتمام عمر هم این کارخانه مشغول به کاراست محرّک آن شما هستید؟ شبها هم تا صبح شما خفته واوکارمی کند فاعل این کارخانه کیست؟ حیات شما دردست اوست حتی به شما آموخته که همه روز درنمازبگو «بِحَولِ الله وَقُوّتِهِ اَقومُ وَاَقْعُدْ» من با قوه خدا برمی خیزم ومی نشینم . حال اگراین مسئله توحیدی را قبول دارید، چون خدا اراده فرمودنعمتی یاکمکی به بنده بدهد یا برساند کارهای خدا با وسایل انجام می شود. باخداوند بگویید،شکرِترامی گذارم که مرا وسیله قرار دادی ودراین میان نصیبی هم به بنده مرحمت فرمودی .
چه اندیشی ازخود که فعلم نکوست
ازآن درنگه کن که توفیق اوست
گر از حق نه توفیق خیری رسد کِی از بنده خیری به غیری رسد
«ماتوفیقی اِلاّ بالله » «نیست توفیقی جز به کمک خدا »
سؤال
# . هرکاری می کنم نمی توانم گناه راترک کنم چه کارکنیم که گناه انجام ندهیم؟ لطفاً کتابی معرفی بفرمایید.
جواب
هرگناه مقدّماتی دارد،سعی کنیددرمجالس مختلط فامیلی شرکت نکنید. به تماشای ماهواره عمرنگذرانیدودرکوی وبرزن حافظ چشمتان باشید هرروز صبح هم اقلاً نیم ساعت ورزش کنیدوشبهاهم بعدازمطالعه چند صفحه کتاب و باخستگی به بسترروید.کُتُب خودم می تواند شما را دراین امر یاری کند و بهترازهمه کتاب تخلّی وعبادت عاشقانه است و نماز را هم سر وقت بخوانید.
سؤال
# . شما چه راهی برای دوری ازگناه پیشنهاد می فرمایید؟
جواب
فراموش نکردن این جمله امام خمینی (ره) :
" عالم محضرخداست درمحضر خدامعصیت نکنید."
سؤال
# . حضرت استاد حقیر خواستارذکری هستم که انسان رادرسرکوبی نفس یاری دهد.
جواب
عزیزا: ذکرمنهای عمل مشکلی را حل نمی کند،سعی فرماییدبانفس اماره درستیزو دشمنی باشید، اگر با ذکرتنها آدمی رفعت پیدا می کرد کار آسان بود. استغفروالله ربّی واتوب الیه، یعنی طلب آمرزش می کنم از
پروردگارم وبه سوی اوباز می گردم . اگرکسی به فرمان خداپشت می کند ولی روزی هزار بار این ذکر را بگوید چه فایده حتی ذکر اوهم دروغ است. بلی ذکربه معنی یاد درست است چون با گناه مواجه می شوید یادخدا باعث می شود که به گناه پشت کنید و این دست شماست کسی برای کسی کارنمی تواند بکند. هیچ پیامبری صددرصدموفق نبوده است. لیس للانسان الاّ ماسعی، آنها فقط راهنمایی می کنند.
سؤال
# . مایلم شخصی در راه پاک نمودن رذایل نفسانی مرا راهنمایی کند.
جواب
راهنماپروردگارت هست هرچه اوفرموده بکن ، انجام ده و هرچه فرموده مکن ازآن صرفنظرنما. «مَن کان یرجوا لقاء ربّه فلیعمل
عملا صالحاً ولا یشرک بعبادة ربّه احدا» ( هرآنکس آرزومند است به مقام لقاء پروردگارش رسد عملش را صالح سازد وازشرک بپرهیزد. (سوره کهف آیه 110) ) اگرتوفیق دیداربندگان خاص خدارا ندارید ازمطالعه کتب ایشان صرفنظرنکنید.
قرب و بعد حقتعالی
( سؤال از محضر استاد )
# . استاد عزیز و گرامیم لطف بفرمایید « درک معیت خداوند» را برایم شرح دهید.
جواب
بسمه تعالی : «هو معکم اینما کنتم» « او با شماست هر جا که باشید. » « نحن اقرب الیه من حبل الورید: ما از رگ گردن و شریان به او نزدیکتریم.» « هو حیات کلّ شیء: حیات، حیات حضرت حیّ است مطلقاً. » شما با حضرت بصیر می بینید، با حضرت سمیع می شنوید، با حضرت قادر قدرت دارید. (بحول الله و قوَّته اَقوم و اَقعُد : با نیروی خدا بلند می شوم و می نشینم). شب تا صبح درکمال غفلت سر بر بالین می گذارید و از هوش می روید قلب شما، ریه شما را که درکار می دارد، اَفلا یعقلون ؟ اَفلا تتفکَّرون ؟.
قرآن
( سؤال از محضر استاد )
# . چگونه قرآن را خوب بخوانیم تا در وجودمان نفوذ و اثر کند؟
جواب
: درهنگام قرائت قرآن بعداز هرآیه کمی توقف کرده وروی مطلب بیندیشید.
علم و جهل
( سؤال از محضر استاد )
# . چه علم و دلیلی بر وجود یک خالق برای هستی وجود دارد؟
جواب
تصور کنید در یک موزه با زیباترین تابلو مواجه شدید. سؤال کردید نقّاش این تابلو کیست ؟ گفتند در دکان رنگ فروشی زلزله آمد، رنگها همه در
هم ریخت بعد نگاه کردند دیدند از ترکیب رنگها این تابلو بوجود آمده، هر شیئی به رنگ طبیعی و هر چیز در جای خود، کدام نادان این سخن را باور دارد. در جهانی به سر می بری که همه چیز از نظمی علمی برخوردار است . درکالبد خویش نیز این نظم را در دستگاههای مختلف بدنت می یابی، که میلیاردها سلول بی اراده تو همه درکارند. « فَارْجِعِ الْبَصَر َهَلْ تَری مِنْ فُطُورٍ؟ » « چشمانت را بگردان نگاهی دیگر هیچ کاستی می بینی؟! «ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ کَرَّتَیْنِ یَنْقَلِبْ اِلَیْکَ الْبَصَرُ خَاسِئاً و َهُوَ حَسِیرٌ »، « یک بازنگری چشمانت از شگفتی فرو افتد و ناتوان ماند؟ (آیات 3و4 سوره ملک) »
هر چیز که هست آنچنان می باید
هر چیز که آنچنان نمی باید نیست
****
هر دو عالم یک فروغ روی اوست
گفتمت پیدا و پنهان نیز هم
***
همه عـــالم صدای نغمه ی اوست
که شنیده است این صدای دراز
***
خیز تا بر کلک این نقاش جان افشان کنیم
کاین همه نقش عجب در گردش پرگار داشت
کدام احمق در دیدار این همه نظم و عظمت می پندارد که این دستگاه عظیم معلول تصادف است . « لا اِله الا الله الْمَلِکُ الحَقُّ الْمُبینْ »
عشق
( سؤال از محضر استاد )
# . می فرمایید در این عشق های زمینی دل به دل راه ندارد؟ چطور دل به دل راه ندارد؟
جواب
اطمینان داشته باشید اگر بهتر از شما برایش پیدا شد شما را دور می اندازد. عشق هایی که معلول تمایلات جنسی است ارضای یک تمنّی است که درحیوانات هم وجود دارد، در گرسنگی شما نان خالی را دوست دارید ولی در سیری از بهترین خوراک هم بیزارید، بنابراین محبت های خیابانی را اصلاً عشق نتوان نامید، قبول ندارید؟ درآینده قبول خواهید کرد.
غلط است آنکه گوید که دل است ره بدل راه
دل من ز غصّه خون شد دل تو خبر ندارد
سئوال
# . چگونه می توان عشق مجازی را از دل بیرون کرد و جای آن خداوند را جایگزین کرد؟
جواب
ای عزیز: آدمی دوستدار حسن است، عاشق جمال است، هیچکس چیز بدی را عاشق نیست: «فَاَلْهَمَهافُجُورَها وَتَقْوی هَا» «پس تشخیص خوبی وبدی رابه اوالهام کرد. (سوره شمس آیه 8) »
علم و جهل، قدرت یا ضعف، فقر یا غنا، زیبایی یا زشتی. احدی را نمی یابید که بدی ها را دوست دارد حال بدان که «للهِ الْاَسْماءُ الْحُسنی» «برای خداوند است اسم های نیکو (سوره اعراف آیه 180) » همه این زیبائیها وجمال ها پرتویی ازصفات خداست. باپرتوی از خورشید که از روزنی به درون اطاق افتاده عشق می ورزی؟ در بگشای و از حجره بیرون آی و سر بر آسمان برآر تا خورشید را ببینی.
هر دو عالم یک فروغ روی اوست
گفتمت پیداو پنهان نیز هم
این پرتو دلبر بزودی دلبری از دست دهد و از او مرداری بیش نبینی.
سئوال
# . استاد گرامی عشق آمدنی است یا آموختنی؟
جواب
عشق پس از معرفت حاصل می شود ندیده را کسی عاشق نمی شود. «انَّ الَّذینَ آمَنوا وَ عَمِلُ الصّالحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحمنُ وُدّاً» «کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته کرده اند به زودی خدای رحمان برای آنها محبتی (دردلها) قرارخواهد داد.» ( سوره مریم، آیه 96)
سئوال
# . استاد عزیز چگونه می توانم سوخته عشق خداوند شوم؟
جواب
عشق است که سوختن آرد و معرفت است که از آن عشق زاید و معرفت فرزند عبادت است.«وَاعْبُدرَبَّکَ حتّی یَاْتِیَکَ الْیَقین» «عبادت کن پروردگارت را تایقین برایت حاصل شود. (سوره حجر،آیه 99))
عجز و فقر
( سؤال از محضر استاد )
# . حضرت استاد بفرماییدبرای افزایش اعتماد به نفس چه کار باید کرد؟
جواب
نفس جز فقر ندارد. اعتماد به نفس فقیر جز گمراهی نیست، هر آن گاه این مطلب را دانستید نفس شما پایبند غنی می شود. آن وقت است که می شود توسط نفس آن نفسی که مخلوق و مربوب حضرت خالق و رب اوست اعتماد کرد. و این ارتباط معقول است. چرا که هیچ موجودی همچون انسان این ارتباط را ندارد. « اِنّا جَعَلْناکَ خَلیفَةً فِی الْاَرضِ» «ما تو را در زمین جانشین (ونمایندۀ خود)کردیم (سوره ص آیه 26) »
سئوال
# . استاد بفرماییدترک خودکردن برای رسیدن به خداوند چگونه است؟
جواب
اعتقاد خود را بر این آیه راسخ نمایید :«یَا اَیُّهَا النَّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَراءُ اِلَی اللهِ وَ اللهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمیدُ» «ای مردم شما همه به خدا فقیر و محتاجید و تنها خداست که بی نیاز و غنی بالذات و ستوده صفات است . (سوره فاطرآیه 15) » ضمناً دقت نماییدکه همۀ مظاهرحیات ما با ضربان قلب است، آیا این حرکت در اختیار شماست؟ شبها تا صبح می خوابید و خبر از آن ندارید . بیندیشید که در کار است؟
سير و سلوك
( سؤال از محضر استاد )
# . استاد مرحمت فرموده به اینجانب یک برنامه عمومی ارائه فرمایید. با توجه به اینکه اهل شهرستان هستم برای این حقیر امکان حضور در کلاس ها وجود ندارد. از محبت حضرتعالی سپاسگزارم.
جواب
هر کس واجبات را انجام دهد و گناه نکند سالک الی الله است، اگر بخواهد در این راه از "سارعوا" پروردگارش اطاعت کند مستحبات را هم انجام دهد و از مکروهات بپرهیزد در این صورت در این راه قهرمان است. اما می توان بال پرواز تهیه کرد و آن در صورتی است که از معارف قرآنی به ویژه توحیدی برخوردار باشد. بدانید با گناه و بدون تقوا قدمی پیش نخواهید برد.
سئوال
# . در کتابی خواندم که به یکی از اولیاء گفته شده بود که شهدا در این عالم هم در حال سیر تکاملی هستند.لطفاً توضیح فرمایید.؟
جواب
« من هاجر الی الله و رسوله ثم یدرکه الموت فقد اجره علی الله»
هر سالک راهی که به سوی خدا و رسولش می رود و در راه مرگش رسید اجر او با خداست. ای عزیز! سیر الی الله پایان ندارد نه تنها برای شهید بلکه برای سالکان راه تا ابدیت ادامه دارد اما داستان آن نه در این دنیاست که در برزخ و قیامت است.
سئوال
آتش است این بانگ نای و نیست باد هر که این آتش ندارد نیست باد.
استاد بزرگوار مرحبا به این کلام آتشین که بدون شک از سینه ای برخاسته که سوخته از آتش عشق محبوب است. چند روز پیش کتاب عبادت عاشقانه شما به عنایت الهی به دستم رسید و خداوند را سپاسگزارم که توفیق شنیدن این بانگ نای را به این بیچاره سرتاپا گناه عنایت فرمود و دل این بیچاره را گرم نمود و فهمیدم در این دنیا هنوز کسانی هستند که مست میخانه توحید بوده و به ما نیازمندان نیز از شراب آتشین عشق بهره ای می رسانند.
جواب
عزیزا! حال که بویی از عشق به مشامت رسیده :
عاشق شو ، ار نه روزی کار جهان سر آید
نا خوانده درس مقصود از کارگاه هستی
از تقوا معرفت زاید و از معرفت عشق، تا این سه منزل را طی نکنی کامل نمی باشی.
عاشق که شد که یار به حالش نظر نکرد
ای خواجه درد نیست وگرنه طبیب هست.
سحر خیزی
( سؤال از محضر استاد )
# . لطف بفرمایید و دستورالعملی برای نماز شب به بنده بدهید؟
جواب
ای عزیز: از مرکبْ زمانی توان استفاده کردکه آسایش وآرامش او فراهم شود . بدن مرکب شماست علاوه برنیاز آب وهوا وخوراک بدن شما استراحت لازم دارد. دروصیت نامه امیرالمؤمنین (علیه السلام) جملۀ دوّم می فرمایند:«وَالنَّظْمِ فی اَمرِکُمْ» « درکارهایتان منظم باشید» نظم برنامه لازم دارد،آنگونه نظم را رعایت کنیدکه بستگان غائب بدانند الساعه شما درچه کارهستید. نمازسروقت، ناهار و شام وصبحانه سروقت، ورزش ومطالعه سروقت . طبعاًخواب وبیداری سروقت. بنده ازبرنامه شماخبرندارم که محصّل یا دانشجو یا اداری یا کاسب هستید.خودتان باید برای خودنسبت به وضع خویش برنامه بریزید. حداقل هفت ساعت درشبانه روزبه بدن خواب واستراحت بدهید آنوقت می توانیدباعزم راسخ اگرعشق باشد برای نمازشب خود را آماده کنید درمعانی سوره مزمّل نیزدقت فرمایید.
دوش وقت سحر ازغصه نجاتم دادند
واندرآن ظلمت شب آب حیاتم دادند
ذکر
( سؤال از محضر استاد )
# . آداب ذکری که به عنوان دستورالعمل از استاد گرفته شده چیست ؟ تمرکز نیز درگفتن ذکر مؤثر است ؟
جواب
ذکر بدون پرهیز و تقوی هیچ اثری ندارد. اوّلین ذکر برای سالک اذکار توبه ا ست، توبه یعنی بازگشت، تصور کنید کسی شبی هزار بار بگوید استغفرالله ربّی و اتوب الیه، طلب آمرزش می کنم از پروردگارم و بسوی او باز میگردم ولی در مواجهه با گناه از آن روی بر نمی تابد. آیا این ذکر یک دروغ نیست. پس ای عزیز اوّل تقوی را پیشه کن سپس طلب ذکر تا ذکرت دروغ نباشد. خداوند میفرماید: « فَاذْکُرونی اَذْکُرْکُم» « مرا یاد کنید تا من نیز شما را یادکنم{سوره بقره آیه 152}». اما اسم بی مسمّی مثل لغت سیمرغ است که نامش را همه می دانند ولی وجود خارجی ندارد. بنابراین همۀ سالکان راه باید با ذکری از پروردگار مشغول باشند ولی ذکری که در آن عمل باشد. مثلاً کسی هزار بار بگوید: «یاشاهد» ولی معصیت را هم باک ندارد این ذکر جز دروغ نیست و فایده ای ندارد و حتّی بر او حجت است پس اوّل تقوی دوّم تقوی، سوم تقوی. تمرکز و توجه برای ذکر مسلّماً اثر بخش است اما بدان شرطی که گفته شد.
سؤال
# . استاد عزیز در زندگی عادی سعی می کنم از گفتن ذکر غافل نشوم اما برخی از کارها را نمی توانم با گفتن ذکر انجام دهم که یکی از مهم ترین آنها درس خواندن است که یا باید درس بخوانم یا ذکر بگویم، استاد چه باید بکنم؟
جواب
فرزندم! معنی ذکر یاد خداست نیاز نیست که زبان درکار باشد. شما وقتی به یاد مادرتان هستید نام او را بر زبان که نمی آورید. بالاترین ذکر آنست که چون با معصیتی مواجه شدید با یاد حق تعالی ازآن روی گردانید.
خا مشند و نعره تکرارشان
می رود تا عرش وتخت یارشان
سئوال
# . آیا در گرفتن اذکار اجازه استاد لازم است ؟
جواب
هر اسمی از حضرت پروردگار اثری خاص دارد با آنکه همه از یک مسمّا حکایت دارد. مثلاً تمنای بخشش گناه با ذکر یا غفار، یا غافر الذّنب و مریض، یا شافی و نیازمند به کمک، یا معین و رفع فقر با یا غنی و...
بنابراین باید ببینیم از پروردگار چه می خواهیم و بهتر است بپرسید و گرنه همه قداست دارد و نام اوست.
سئوال
# . استاد گرامی در سجدۀ طولانی چه ذکری بهتر است گفته شود؟
جواب
بسیارخوب است صد مرتبه درسجده یا عفواً عفواً و یا شکراً شکراً گفته شود.
سئوال
# . ادبار قلبم بر اقبالش غلبه دارد، بفرمایید چه باید بکنم ؟
جواب
اداره اندیشه و توجه قلب بدست خود انسان است سعی کنید اقبال را بر ادبار با یاد حق تعالی پیروز گردانید.
دنیا
( سؤال از محضر استاد )
# . استاد گرامی برای بر گرفتن تعلقات دنیا از دل چه باید کنیم ؟
جواب
دقت فرمائید احتیاجات انسان چه نیاز به خوراک یا پوشاک یا مسکن همه محدود است که اکتساب آنها به اندازه نیاز همراه با قناعت، کوثر است که پسندیده و به هیچ وجه مزاحم راه سلوک نیست، ولی بیش از نیاز تکاثر است که « اَلْـهاکُمُ التَّکاثُر» «شما مردم را، بسیاریِ اموال و فرزند و عشیره سخت غافل داشته (سوره تکاثر آیه 1) » و تکاثر که محدودیت هم بر آن نیست هلاکت و شقاوت است .
دعا
( سؤال از محضر استاد )
# مدتی است که هرچه از خدا می خواهم به نتیجه نمی رسم بعضی وقت ها فکر میکنم شاید گناهانی کرده ام که خدا صدایم را نمی شنود به نظر شما چه کنم؟
جواب
فرزندم! ما که ِسنّی را پشت سر نهاده ایم اکنون می یابیم که بسیاری ازخواسته های ما به ضرر ما بود وخداوند لطف کرد و نداد، اوکم ندارد و از بخشش